ยา สฺฤษฺฏิะ สฺรษฺฏุราทฺยา วหติ วิธิหุตํ ยา หวิรฺ ยา จ โหตฺรี
เย เทฺว กาลํ วิธตฺตะ ศฺรุติวิษยคุณา ยา สฺถิตา วฺยาปฺย วิศฺวมฺ |
ยามาหุะ สรฺวพีชปฺรกฺฤติริติ ยยา ปฺราณินะ ปฺราณวนฺตะ
ปฺรตฺยกฺษาภิะ ปฺรปนฺนสฺ ตนุภิรวตุ วสฺ ตาภิรษฺฏาภิรีศะ || |
พระศิวะมีรูป 8 รูป ที่เรารู้ได้ด้วยประสาทสัมผัส รูปหนึ่ง คือ ธาตุแรกที่พระพรหมา ผู้สร้างโลกสร้างขึ้น (น้ำ) รูปหนึ่งคือสิ่งที่นำเครื่องสังเวย (เนยใส เป็นต้น) ที่ผู้ทำพิธีใส่เข้าไปในไฟพิธีไปให้เทพ (ไฟ) รูปหนึ่งคือพราหมณ์ผู้ประกอบยัญพิธี รูปสองรูปคือผู้กำหนดกาลเวลา (พระจันทร์และพระอาทิตย์) รูปหนึ่งคือ สิ่งที่แทรกซึมอยู่ทั่วจักรวาลและเป็นสิ่งที่ทำให้การได้ยินเสียงเกิดขึ้นได้ (อากาศ) รูปหนึ่งคือสิ่งที่คนทั่วไปเรียกว่าเป็นเชื้อพื้นฐานสำหรับทุกสิ่ง(ดิน) และรูปหนึ่งคือสิ่งที่สิ่งมีชิวิตทั้งหลายใช้หายใจ(ลม) ขอพระศิวะนั้นโปรดปกปักรักษาพวกท่านด้วยเถิด
พระศิวะซึ่งคนไทยส่วนใหญ่จะรู้จักในนามว่าพระอิศวร เป็นหนึ่งในเทพที่สูงสุดของศาสนาพราหมณ์ ได้แก่ พระพรหมา พระวิษณุ และพระศิวะ ซึ่งเป็นเทพที่มีรูปปรากฏ เพื่อทำหน้าที่ สร้างโลก รักษาโลกและทำลายโลก ตามลำดับ แทนพระเป็นเจ้าสูงสุด (อีศฺวร) ซึ่งไม่มีรูปปรากฏแต่คงอยู่ชั่วนิรันดร์ เมื่อสิ้นกัลป์ เทพทั้งสามก็จะไป
ดูหลักการถ่ายถอด(transaliteration) คำภาษาสันสกฤตเป็นภาษาไทย และการออกเสียงหน้า 43
พฺรหฺมา กับ พฺรหฺม ในภาษาสันสกฤตมีความหมายต่างกัน คำแรกเป็นคำนามเพศชาย หมายถึง พระหรหมที่มีรูปร่างปรากฏ มีหน้าที่สร้างโลกแทนพระเป็นเจ้าสูงสุด (อีศฺวร) ส่วนคำที่สองเป็นคำนามไม่มีเพศ หมายถึงตัวความจริงสูงสุด ซึ่งไม่มีคำพูดใดๆจะอธิบายได้ เป็น ตัวความจริง เป็นตัวความรู้(ชญาน) และเป็นสิ่งที่ไม่มีสิ้นสุด(สตฺยํ ชฺญานํ อนนฺตํ พฺรหฺม)
กาลเวลาตามคัมภีร์ปุราณะ :
15 นิเมษ = กาษฺฐ
30 กาษฺฐ= กลา
30=มุหูรฺต= หนึ่งวัน (กลางคืนและกลางวัน)
30 วัน= หนึ่งเดือน=หนึ่งวันของปิตฤ (บรรพบุรุษซึ่งมีโลกอยู่อีกโลกหนึ่ง)
อุตฺตรายณ(ช่วงเวลาหกเดือนที่พระอาทิตย์อยู่ซีกโลกภาคเหนือ)=กลางวันของเทพ
ทกฺษิณายน(ช่วงเวลาหกเดือนที่พระอาทิตย์อยู่ซีกโลกภาคใต้)=กลางคืนของเทพ
หนึ่งปีของมนุษย์=หนึ่งวันของเทพ (กลางคืนและกลางวัน)
30ปีมนุษย์=หนึ่งเดือนของเทพ
360ปีมนุษย์=หนึ่งปีเทพ
3030ปีมนุษย์=หนึ่งปี สปฺตรฺษิ (ฤษีทั้งเจ็ด)
9090ปีมนุษย์=หนึ่งปีธฺรุว
รวมเป็นหนึ่งเดียวกับพลังที่อยู่ทั่วจักรวาล และเมื่อเริ่มกัลป์ใหม่ เทพทั้งสามก็จะปรากฏใหม่อีกครั้งหนึ่งเพื่อทำหน้าที่อย่างเดิม กำเนิดพระศิวะตามที่กล่าวถึงในคัมภีร์ปุราณะ มีมากและเรื่องราวแตกต่างกันไป ที่สำคัญมีดังต่อไปนี้
เมื่อเริ่มต้นกัลป์ ขณะที่พระพรหมา ทำสมาธิอยู่เด็กผิวสีน้ำเงินเข้มได้ปรากฏขึ้นที่ตักของพระองค์ และเด็กนั้นได้วิ่งไปรอบๆพร้อมกับร้องให้ พระพรหมาห้ามไม่ให้ร้องเด็กคนนั้นได้ขอให้พระพรหมาตั้งชื่อให้พระพรหมาได้ตั้งชื่อให้ เด็กคนนั้นว่า รุทฺร แต่เด็กคนนั้นก็ยังร้องอีกเจ็ดครั้งและพระพรหมาก็ได้ตั้งชื่อให้อีกเจ็ดชื่อ คือ ภว ศรฺว อีศาน ปศุปติ ภีม อุคฺร และ มหาเทว ซึ่งเป็นรูป(มูรฺติ)ทั้งแปดของเด็กคนนั้น และได้มอบให้ น้ำ ดิน ลม ไฟ อากาศ(ท้องฟ้า) พราหมณ์ผู้ทำพิธี พระจันทร์ และพระอาทิตย์ เป็นเทพประจำรูปแต่ละรูปนั้น และได้มอบเทพีแปดองค์ให้เป็นชายา ได้แก่ สุวรฺจลา อุษา วิเกศี ศิวา สฺวาหา ทิศา ทิกฺษา และโรหิณี (วิษณุปุราณะ)
ในอีกที่หนึ่งกล่าวว่า โอรสที่เกิดจากการคิดของพระพรหมา คือ สนก สนนฺทน สนาตนและสนัตกุมาร ไม่สนใจที่จะมีลูกสืบเชื้อสาย พระพรหมาทรงพระพิโรธ ร่างร่างหนึ่งได้เกิดระหว่างพระโขนง(คิ้ว)ของพระองค์ ร่างนั้นได้ร้องขึ้นและขอชื่อจากพระพรหมา พระพรหมาจึงตั้งชื่อให้ สิบเอ็ดชื่อ คือ มนฺยุ มนุ มหินส มหานฺ ศิว ฤตุธฺวช อุคฺรเรตสฺ ภว กาม วามเทว และ ธฺฤตวฺรต ส่วนในอีกที่หนึ่งมีชื่อว่า อช เอกปท อหิรฺพุธฺนฺย ตฺวษฺฏา รุทฺร หร ศมฺภุ ตฺรยมฺพก อปราชิต อีศาน และ ตฺริภุวน นี้เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า รุทฺร สิบเอ็ดองค์ พระพรหมาได้มอบให้เทพทั้งสิบเอ็ดประทับอยู่ที่ส่วนต่างๆของร่างกาย คือ หัวใจ ตา หู จมูก ลิ้น ผิวหนัง ลมปราณ และอยู่ที่ ลม ไฟ น้ำ ดิน พระจันทร์ และพระอาทิตย์ และให้เทพี 11 องค์เป็นชายา คือ ธี วฺฤตฺติ อุศนา อุมา นิยุตา สรฺปิสฺ อิลา อมฺพิกา อิราวตี สุธา และ ทิกฺษา
พระศิวะมีนางคงคาและปารฺวตี เป็นพระชายา พระปารฺวตี มีพระนาม ต่างๆ ดังนี้ อุมา
360,000ปีมนุษย์=1,000 ปีเทพ
กาลเวลาแบ่งตามยุค 4 หรือ จตุรฺยุค:
ระยะเวลา (ปีเทพ) สนฺธฺยา (ปีเทพ) สนฺ ธฺยำศ(ปีเทพ) รวม(ปีเทพ)
1. กฤตยุค 4000 400 400 4800
2. เตตฺรายุค 3000 300 300 3600
3. ทฺวาปรยุค 2000 200 200 2400
4. กลิยุค 1000 100 100 1200
เวลา 4 ยุครวมกัน= 12,000 ปีเทพ=4,320,000 มีมนุษย์
หนึ่งวันของพระพรหมา=หนึ่งกัลป์=1000 จตุรฺยุค ซึ่งในช่วงหนึ่งวันของพระพรหมา มีพระมนุครองโลก 14 องค์ ช่วงเวลาที่พระมนุครองโลกแต่ละองค์เรียกว่า มนฺวนฺตร=306,720,000 ปีมนุษย์ (The Brahmānda Purāna, tranlated and annotated by Ganesh Vasudeo Tagare, intro.pp.xxxv-xxxviii)
